Debussy: Prélude de l‘après-midi d‘un faune. (1892)

Een symphonisch gedicht, geïnspireerd door het gelijknamige gedicht van Stéphane Mallarmé: impressionistisch en sfeervol. Spelend met schakeringen van licht en schaduw, tekent hij een gepassioneerd en bedwelmend muzikaal portret van een droom van een mythisch wezen.

In zijn Prélude vertolkt Debussy een droom van een faun. Het is in al zijn tederheid intens, onbeschrijflijk mooi, surreëel en vol tegenstellingen.

Debussy brengt ons met dit werk behoedzaam naar de afgrond van de tonaliteit en weer terug. Het gebruik van de hele-toons-toonladder ontheft de akkoorden van hun zwaartekrachtswerking, waardoor alles lijkt te gaan zweven.

Willem Pijper: 6 Adagio‘s

In het midden van het programma staan 6 Adagio‘s van Willem Pijper.
De compositie ademt een symphonische warmte en straalt naar het einde toe steeds meer licht uit. Deze muziek heeft iets plechtigs en het karakter van een initiatie. Ik denk hierbij aan dat moment van de Zauberflöte, waarop Tamino aan de Poort van de Tempel der Wijsheid staat.

In de Zauberflöte blijft voor Tamino de Poort naar de Tempel van de Natuur gesloten. Ik heb me altijd afgevraagd waarom. Moet hij eerst tot Wijsheid komen voordat de Poort naar de Natuur open kan gaan?

In de 6e en Pastorale Symphonie van Beethoven gaat de Poort naar de natuur wagenwijd open!

Ludwig van Beethoven: Symphonie Nr. 6, Pastorale

Stel je voor, de seizoenen komen en gaan, ieder jaar weer - een eeuwig durende herhaling van dezelfde cirkel. De aarde draait om de zon, de maan draait om de aarde en de aarde draait om zijn eigen as. Regelmatige patronen zijn kenmerkend voor de natuur.

In zijn 6e Symphonie herhaalt Beethoven steeds weer dezelfde korte fragmenten.
Het heeft wat weg van minimal music. De term minimal music werd pas in 1968 geïntroduceerd, maar ook Beethoven maakte al dankbaar gebruik van deze techniek en ook hij was niet de eerste. Vele oudere volkeren gebruikten in de muziek korte zich steeds weer herhalende patronen om in een trance te komen.

Ook bij Beethoven brengt ons deze continue herhaling in een soort trance. We bewegen mee met de regelmaat van de natuur, komen in contact met haar kloppende hart en gaan voelen hoe de levenskrachten door ons heen gonzen.

Beethoven zou Beethoven niet zijn, als hij het hierbij zou laten: Er zit een ontwikkeling in deze Symphonie en ik ben heel benieuwd hoe we dit samen gaan ervaren.

Het laatste werk van de avond is vooral bekend als toegift bij het nieuwjaarsconcert in Wenen.
Ik heb hem als kind heel, heel veel gespeeld. Het gaat natuurlijk over de rivier de Donau.